NCERT Solutions Class 8th Math Chapter – 8 बीजीय व्यंजक एवं सर्वसमिकाएँ (Algebraic Expressions and Identities) Exercise 8.4 in Hindi

NCERT Solutions Class 8th Math Chapter - 8 बीजीय व्यंजक एवं सर्वसमिकाएँ (Algebraic Expressions and Identities) Exercise 8.4 in Hindi
Last Doubt

NCERT Solutions Class 8th Math Chapter – 8 बीजीय व्यंजक एवं सर्वसमिकाएँ (Algebraic Expressions and Identities)

TextbookNCERT
Class 8th
Subject (गणित) Mathematics
Chapter8th
Chapter Nameबीजीय व्यंजक एवं सर्वसमिकाएँ (Algebraic Expressions and Identities)
MathematicsClass 8th गणित
Medium Hindi
SourceLast Doubt

NCERT Solutions Class 8th Math Chapter – 8 बीजीय व्यंजक एवं सर्वसमिकाएँ (Algebraic expressions and identities) Exercise 8.4 in Hindi जिसमे हम बीजगणित के 3 नियम क्या हैं?, बीजगणित का पहला नियम क्या है?, सेट थ्योरी के नियम क्या हैं?, साहचर्य कानून उदाहरण क्या है?, गणित में बुक क्या है? बीजगणित के 5 प्रकार कौन से हैं?, बीजगणित किससे मिलकर बनता है?, गणित के 4 प्रकार कौन से हैं?, बीजीय व्यंजक का क्या महत्व है? आदि के बारे में पढ़ेंगे

NCERT Solutions Class 8th Math Chapter – 8 बीजीय व्यंजक एवं सर्वसमिकाएँ (Algebraic Expressions and Identities)

Chapter – 8

बीजीय व्यंजक एवं सर्वसमिकाएँ

 प्रश्नावली 8.4

1. द्विपदों को गुणा कीजिए:

(i) (2x + 5) और (4x – 3)

हल :
(i) (2x + 5)(4x – 3)
= 2x × 4x – 2x × 3 + 5 × 4x – 5 × 3
= 8x2 – 6x + 20x – 15
= 8x2 + 14x – 15

(ii) (y – 8) और (3y – 4)

हल :
(ii) ( y – 8)+(3y – 4)
= y × 3y – 4y – 8 × 3y + 32
= 3y2 – 4y – 24y + 32
= 3y2 – 28y + 32

(iii) (2.5l – 0.5m) और (2.5l + 0.5m)

हल :
(iii) (2.5l – 0.5m)(2.5l + 0.5m)
= 2.5l × 2.5 l + 2.5l × 0.5m – 0.5m × 2.5l – 0.5m × 0.5m
= 6.25l2 + 1.25lm – 1.25lm – 0.25m2
= 6.25l2 – 0.25m2

(iv) (a + 3b) और (x + 5)

हल :
(iv) (a + 3b) + (x + 5)
= ax + 5a + 3bx + 15b

(v) (2pq + 3q2 ) और (3pq – 2q2)

हल :
(v) (2pq + 3q2)+ (3pq – 2q2)
= 2pq × 3pq – 2pq × 2q2 + 3q2 × 3pq – 3q2 × 2q2
= 6p2q2 – 4pq3 + 9pq3 – 6q4
= 6p2q2 + 5pq3 – 6q4

(vi) (3/4a2 + 3b2) और 4(a2 – 2/3b2)

हल:
(vi) (3/4a2 + 3b2)4(a2 – 2/3b2)
= (3/4a2 + 3b2)) × 4(a2 – 2/3b2)
= (3/4a2 + 3b2) × (4a2 – 8/3b2 )
=3/4a2 × (4a2 – 8/3b2) + 3b× (4a2 – 8/3b2 )
=3/4a2 × 4a2 – 3/4a2 × 8/3b2 + 3b2 × 4a2 – 3b2 × 8/3b2
=3a4 – 2a2b2 + 12a2b2 – 8b4
= 3a4 + 10a2b2 – 8b4

2. गुणनफल ज्ञात कीजिए :

(i) (5 – 2x) (3 + x)

हल:
(i) (5 – 2x) (3 + x)
= 5(3 + x) – 2x(3 + x)
= 15 + 5x – 6x – 2x2
= 15 – x – 2x2

(ii) (x + 7y) (7x – y)

हल:
(ii) (x + 7y) (7x – y)
= x(7x – y) + 7y(7x – y)
= 7x2 – xy + 49xy – 7y2
= 7x2 – 7y2 + 48xy

(iii) (a2 + b) (a + b2)

हल:
(iii) (a+ b) (a + b2)
= a2(a + b2) + b(a + b2)
= a3 + a2b2 + ab + b3
= a3 + b3 + a2b2 + ab

(iv) (p2 – q2) (2p + q)

हल:
(iv) (p2– q2) (2p + q)
= p2(2p + q) – q2(2p + q)
= 2p3 + p2q – 2pq2 – q3
= 2p3 – q3 + p2q – 2pq2

3. सरल कीजिए :

(i) (x–  5) (x + 5) + 25

हल:
(i) (x– 5) (x + 5) + 25
= x3 + 5x2 – 5x – 25 + 25
= x3 + 5x2 – 5x

(ii) (a2 + 5) (b+ 3) + 5

हल:
(ii) (a+ 5) (b+ 3) + 5
= a2b3 + 3a2 + 5b3 + 15 + 5
= a2b3 + 5b3 + 3a2 + 20

(iii) (t + s2) (t2 – s)

हल:
(iii) (t + s2)(t2 – s)
= t (t2 –  s) + s2(t– s)
= t3 – st + s2t2 – s3
= t3 – s3 – st + s2t2

(iv) (a + b) (c – d) + (a – b) (c + d) + 2(ac + bd)

हल:
(iv) (a + b) (c – d) + (a – b) (c + d) + 2(ac + bd)
= (a + b) (c – d) + (a – b) (c + d) + 2(ac + bd)
= (ac – ad + bc – bd) + (ac + ad – bc – bd) + (2ac + 2bd)
= ac – ad + bc – bd + ac + ad – bc – bd + 2ac + 2bd
= 4ac

(v) (x + y)(2x + y) + (x + 2y)(x – y)

हल:
(v) (x + y)(2x + y) + (x + 2y)(x – y)
= 2x2 + xy + 2xy + y2 + x2 – xy + 2xy – 2y2
= 3x2 + 4xy – y2

(vi) (x + y)(x2 – xy + y2)

हल:
(vi) (x + y)(x2 – xy + y2)
= x3 – x2y + xy2 + x2y – xy2 + y3
= x3 + y3

(vii) (1.5x – 4y)(1.5x + 4y + 3) – 4.5x + 12y

हल:
(vii) (1.5x – 4y)(1.5x + 4y + 3) – 4.5x + 12y
= 2.25x2 + 6xy + 4.5x – 6xy – 16y2 – 12y – 4.5x + 12y
= 2.25x2 – 16y2

(viii) (a + b + c)(a + b – c)

हल:
(viii) (a + b + c)(a + b – c)
= a2 + ab – ac + ab + b2 – bc + ac + bc – c2
= a2 + b2 – c2 + 2ab

NCERT Solution Class 8th Maths All Chapters In Hindi
Chapter – 1 परिमेय संख्याएँ
Chapter – 2 एक चर वाले रैखिक समीकरण
Chapter – 3 चतुर्भुजों को समझना
Chapter – 4 आँकड़ो का प्रबंधन
Chapter – 5 वर्ग और वर्गमूल
Chapter – 6 घन और घनमूल
Chapter – 7 राशियों की तुलना
Chapter – 8 बीजीय व्यंजक एवं सर्वसमिकाएँ
Chapter – 9 क्षेत्रमिति
Chapter – 10 घातांक और घात
Chapter – 11 सीधा और प्रतिलोम समानुपात
Chapter – 12 गुणनखंडन
Chapter – 13 आलेखों से परिचय

You Can Join Our Social Account

YoutubeClick here
FacebookClick here
InstagramClick here
TwitterClick here
LinkedinClick here
TelegramClick here
WebsiteClick here