NCERT Solutions Class 7th Sanskrit Chapter – 11 विद्याधनम् Question & Answer

May 13, 2022

NCERT Solutions Class 7th Sanskrit Chapter – 11 विद्याधनम्

Textbook	NCERT
Class	7^th
Subject	संस्कृत
Chapter	11^th
Chapter Name	विद्याधनम्
Category	Class 7th संस्कृत
Medium	संस्कृत
Source	Last Doubt

NCERT Solutions Class 7th Sanskrit Chapter – 12 विद्याधनम् Question & Answer इस अध्याय में हम विद्याधनम्, विद्या राजसु पूज्यते, वाग्भूषणं भूषणं न, विद्याधनं सर्वधनेषु प्रधानम्, विदेशगमने विद्या बन्धुजनः न भवति, विद्या सर्वत्र कीर्तिं तनोति, कः पशुः?, का भोगकरी?, के पुरुष न विभूषयन्ति?, का एका पुरुषं समलङ्करोति?, कानिक्षीयन्ते?, गुरूणां गुरुः का अस्ति?, कीदृशी वाणी पुरुष समलङ्करोति ?, व्यये कृते किं वर्धते ?, विद्या कुत्र कीर्ति वितनोति ?, माता पिता इव विद्या किं किं करोति ? आदि के बारे में पढ़ेंगे।

NCERT Solutions Class 7th Sanskrit Chapter – 11 विद्याधनम्

Chapter – 11

विद्याधनम्

प्रश्न – उत्तर

अभ्यास प्रश्न – उत्तर

प्रश्न 1. उपयुक्तकथनानां समक्षम् ‘आम्’, अनुपयुक्तकथनानां समक्षं ‘न’ इति लिखत –
(क) विद्या राजसु पूज्यते।
(ख) वाग्भूषणं भूषणं न।
(ग) विद्याधनं सर्वधनेषु प्रधानम्।
(घ) विदेशगमने विद्या बन्धुजनः न भवति।
(ङ) विद्या सर्वत्र कीर्तिं तनोति।
उत्तर –
(क) आम्
(ख) न
(ग) आम्
(घ) न
(ङ) आम्

प्रश्न 2. अधोलिखितानां पदानां लिङ्गं, विभक्तिं वचनञ्च लिखत – उत्तर –

पदानि	लिङ्गम्	विभक्तिः	वचनम्
नरस्य	……………	……………	……………
गुरूणाम्	……………	……………	……………
केयूराः	……………	……………..	……………
कीर्तिम्	……………	……………	……………
भूषणानि	……………	……………	……………
पदानि	लिङ्गम्	विभक्ति:	वचनम्‌
नरस्य	पुँल्लिङ्गम्	षष्ठी	एकवचनम्
गुरूणाम्‌	पुँल्लिङ्गम्	षष्ठी	बहुवचनम्
केयूरा:	पुँल्लिङ्गम्	प्रथमा	बहुवचनम्
कीर्तिम्‌	स्त्रीलिङ्गम्	द्वितीया	एकवचनम्
भूषणानि	नपुंसकलिङ्गम्	द्वितीया	बहुवचनम्

प्रश्न 3. श्लोकांशान् योजयत –
(क) विद्या राजसु पूज्यते न हि धनम् – हारा न चन्द्रोज्ज्वलाः
(ख) केयूराः न विभूषयन्ति पुरुषम् – न भ्रातृभाज्यं न च भारकारि
(ग) नचौरहार्य न च राजहार्यम् – या संस्कृता धार्यते
(घ) मातेव रक्षति पितेव हिते नियुङ्क्ते – विद्या-विहीनः पशुः
(ङ) वाण्येका समलङ्करोति पुरुषम् – कान्तेव चाभिरमयत्यपनीय खेदम्
उत्तर – (क) विद्या राजसु पूज्यते न हि धनम् – विद्या-विहीनः पशुः
(ख) केयूराः न विभूषयन्ति पुरुषम् – हारा न चन्द्रोज्ज्वला:
(ग) न चौरहार्य न च राजहार्यम् – न भ्रातृभाज्यं न च भारकारि
(घ) मातेव रक्षति पितेव हिते नियुङ्क्ते कान्तेव – चाभिरमयत्यपनीय खेदम्
(ङ) वाण्येका समलङ्करोति पुरुषम् – या संस्कृता धार्यते

प्रश्न 4. एकपदेन प्रश्नानाम् उत्तराणि लिखत –
(क) कः पशुः?
(ख) का भोगकरी ?
(ग) के पुरुष न विभूषयन्ति ?
(घ) का एका पुरुषं समलङ्करोति ?
(ङ) कानिक्षीयन्ते ?
उत्तर –
(क) विद्याविहीन: नरः।
(ख) विद्या।
(ग) केयूराः।
(घ) वाणी।
(छ) भूषणानि।

प्रश्न 5. रेखातिपदानि अधिकृत्य प्रश्ननिर्माणं कुरुत
(क) विद्याविहीनः नरः पशुः अस्ति।
(ख) विद्या राजसु पूज्यते।
(ग) चन्द्रोज्ज्वला: हाराः पुरुषं न अलङ्कुर्वन्ति।
(घ) पिता हिते नियुक्ते।
(ङ) विद्याधनं सर्वप्रधानं धनमस्ति।
(च) विद्या दिक्षु कीर्ति तनोति।
उत्तर –
(क) विद्याविहीनः कः पशुः अस्ति ?
(ख) का राजसु पूज्यते ?
(ग) चन्द्रोज्ज्वला: के पुरुषं न अलङ्कर्वन्ति ?
(घ) कः हिते नियुक्ते ?
(ङ) विद्याधनं कीदृशम् धनमस्ति ?
(च) विद्या कुत्र कीर्ति तनोति ?

प्रश्न 6. पूर्णवाक्येन प्रश्नानाम् उत्तराणि लिखत –
(क) गुरूणां गुरुः का अस्ति?
(ख) कीदृशी वाणी पुरुष समलङ्करोति ?
(ग) व्यये कृते किं वर्धते ?
(घ) विद्या कुत्र कीर्ति वितनोति ?
(ङ) माता पिता इव विद्या किं किं करोति ?
उत्तर –
(क) गुरूणां गुरु: विद्या अस्ति।
(ख) संस्कृता वाणी पुरुष समलङ्करोति।
(ग) व्यये कृते विद्याधनं वर्धते।
(घ) विद्या दिक्षु कीर्तिम् वितनोति।
(ङ) विद्या माता इव रक्षति, पिता इव हिते नियुक्त।

प्रश्न 7. मञ्जूषातः पुल्लिङ्ग-स्त्रीलिङ्ग-नपुंसकलिङ्गपदानि चित्वा लिखत –

विद्या

धनम्

संस्कृता

सततम्

कुसुमम्

मूर्धजाः

पशुः

गुरुः

रतिः

पुँल्लिङ्गम्	स्त्रीलिङ्गम्	नपुंसकलिङ्गम्
यथा- हाराः	अलङ्कता	भूषणम्
……………..	……………..	……………..
……………..	……………..	……………..
……………..	……………..	…………….

उत्तर –

पुँल्लिङ्गम्	स्त्रीलिङ्गम्	नपुंसकलिङ्गम्
यथा- हाराः	अलङ्कता	भूषणम्
पशुः	विद्या	धनम्
गुरुः	संस्कृता	कुसुमम्
मूर्धजाः	रतिः	सततम्

You Can Join Our Social Account

Youtube	Click here
Facebook	Click here
Instagram	Click here
Twitter	Click here
Linkedin	Click here
Telegram	Click here
Website	Click here