NCERT Solutions Class 10th Sanskrit (Shemushi) Chapter – 11 प्राणेभ्योऽपि प्रियः सुह्रद्
| Textbook | NCERT |
| Class | 10th |
| Subject | Sanskrit |
| Chapter | 11th |
| Chapter Name | प्राणेभ्योऽपि प्रियः सुह्रद् |
| Category | Class 10th Sanskrit |
| Medium | Hindi |
| Source | Last Doubt |
NCERT Solutions Class 10 Sanskrit (Shemushi) Chapter 11 प्राणेभ्योऽपि प्रियः सुह्रद्
?Chapter – 11?
✍अनयोक्त्यः✍
?प्रश्न उत्तर?
अभ्यास
| NCERT Solutions Class 10th Sanskrit (Chapter – 11) Question No. – 1 प्रश्न 1.अधोलिखितप्रश्नानाम् उनराणि संस्कृतभाषया लिखत- (क) चन्दनदासः कस्य गृहजनं स्वगृहे रक्षति स्म? (ख) तृणानां केन सह विरोधः अस्ति? (ग) कः चन्दनदासं द्रष्टुमिच्छति? (घ) पाठेऽस्मिन् चन्दनदासस्य तुलना केन सह कृता? (ङ) प्रीताभ्यः प्रकृतिभ्यः प्रतिप्रियं के इच्छन्ति? (च) कस्य प्रसादेन चन्दनदासस्य वणिज्या अखण्डिता? |
| NCERT Solutions Class 10th Sanskrit (Chapter – 11) Question No. – 2 प्रश्न 2.स्थूलाक्षरपदानि आधृत्य प्रश्ननिर्माणं कुरुत- (क) शिविना विना इदं दुष्कर कार्य कः कुर्यात्। (ख) प्राणेभ्योऽपि प्रियः सुहृत्। (ग) आर्यस्य प्रसादेन मे वणिज्या अखण्डिता। (घ) प्रीताभ्यः प्रकृतिभ्यः राजानः प्रतिप्रियमिच्छन्ति। (ङ) तृणानाम् अग्निना सह विरोधो भवति। |
| NCERT Solutions Class 10th Sanskrit (Chapter – 11) Question No. – 3 प्रश्न 3.यथानिर्देशमुनरत- (क) ‘अखण्डिता में वणिज्या’-अस्मिन् वाक्ये व्यिापदं किम्? (ख) पूर्वम् ‘अनृतम्’ इदानीम् आसीत् इति परस्परविरुद्ध वचने-अस्मात् वाक्यात् ‘अधुना’ इति पदस्य समानार्थकपदं चित्वा लिखत। (ग) ‘आर्य! किं मे भयं दर्शयसि’ अत्र ‘आर्य’ इति सम्बोधनपदं कस्मै प्रयुक्तम्? (घ) ‘प्रीताभ्यः प्रछतिभ्यः प्रतिप्रियमिच्छन्ति राजानः’ अस्मिन् वाक्ये कर्तृपदं किम्? (ङ) तस्मिन् समये आसीदस्मद्गृहे’ अस्मिन् वाक्ये विशेष्यपदं किम्? |
| NCERT Solutions Class 10th Sanskrit (Chapter – 11) Question No. – 4 प्रश्न 4.निर्देशानुसारं सन्धि/सन्धिविच्छेदं कुरुत- (क) यथा – कः + अपि – कोऽपि (ख) यथा- सत् + चित् – सच्चित् |
| NCERT Solutions Class 10th Sanskrit (Chapter – 11) Question No. – 5 प्रश्न 5.अधोलिखितवाक्येषु निर्देशानुसार परिवर्तनं कुरुत-यथा – प्रतिप्रियमिच्छन्ति राजानः। (एकवचने) प्रतिप्रियमिच्छति राजा। (क) सः प्रकृतेः शोभा पश्यति (बहुवचने) (ख) अहं न जानामि। (मध्यमपुरुषैकवचने) (ग) त्वं कस्य गृहजन स्वगृहे रक्षसि? (उत्तमपुरुषैकवचने) (घ) कः इदं दुष्करं कुर्यात्? (प्रथमपुरुषबहुवचने) (ङ) चन्दनदासं द्रष्टुमिच्छामि। (प्रथमपुरुषैकवचने) (च) राजपुरुषाः देशान्तरं व्रजन्ति। (प्रथमपुरुषैकवचने) |
| NCERT Solutions Class 10th Sanskrit (Chapter – 11) Question No. – 6 प्रश्न 6.(अ) कोष्ठकेषु दनयोः पदयोः शुद्धं विकल्पं विचित्य रिक्तस्थानानि पूरयत- (क) __________ विना इदं दुष्करं कः कुर्यात्। (चन्दनदासस्य / चन्दनदासेन) (ख) _____________ इदं वृनान्तं निवेदयामि। (गुरवे / गुरोः) (ग) आर्यस्य ____________ अखण्डिता में वणिज्या। (प्रसादात् / प्रसादेन) (घ) अलम् ___________। (कलहेन / कलहात्) (ङ) वीरः ______________ बालं रक्षति। (सिंहेन /ष्ट्वसिंहात्) (च) ______________ भीतः मम भ्राता सोपानात् अपतत्। (कुक्कुरेण / कुक्कुरात्) (छ) छात्रः ______________ प्रश्नं पृच्छति। (आचार्यम् / आचार्येण) (आ) अधोदत्तमञ्जूषातः समुचितपदानि गृहीत्वा विलोमपदानि लिखत- असत्यम् पश्चात् गुणः आदरः तदानीम् तत्र (क) अनादरः ___________ (ख) दोषः ___________ (ग) पूर्वम् _____________ (घ) सत्यम् ___________ (ङ) इदानीम् __________ (च) अत्र ___________ |
| NCERT Solutions Class 10th Sanskrit (Chapter – 11) Question No. – 7 प्रश्न 7.उदाहरणमनुसृत्य अधोलिखितानि पदानि प्रयुज्य पञ्चवाक्यानि रचयत- यथा निष्क्रम्य-शिक्षिका पुस्तकालयात् निष्क्रम्य कक्षा प्रविशति। (क) उपसृत्य (ख) प्रविश्य (ग) द्रष्टुम् (घ) इदानीम् (ङ) अत्र |
अन्यपरीक्षोपयोगी प्रश्नाः
| प्रश्न 1.पाठात् समुचित-विलोमपदान चित्वा लिखत- (पाठ से उचित विलोत शब्दों को चुनकर लिखिए) (क) प्रविश्य (ख) अप्रियम् (ग) सत्यम् (घ) आयान्ति, आगच्छन्ति (च) सन्तम् |
| प्रश्न 2.पाठात् समुचित पार्यय पदानि लिखा। (क) मन्त्री (ख) आच्छाद्य (ग) दु:खाभावः (घ) स्वगतम् (च) उपगम्य |
| प्रश्न 3.प्रस्तुत पाठ पठित्वा अधोलिखित प्रश्नानां उत्तरणि लिखत- (प्रस्तुत पाठ को पढ़कर निम्नलिखित प्रश्नों के उत्तर लिखिए-) 1. एकपदेन उत्तरत- (क) चन्दनदासः कः आसीत्स? (ख) राजप्रसादेन तस्य वणिज्या की दुशी? (ग) राजनि कीदृशः भव? (घ) अमात्यः कीदृशः आसीत्? (च) अस्मद् गृहे कस्य अहजनः पूर्वम् आसीत? |
NCERT Solutions Class 10th Sanskrit All Chapter Question & Answer
- Chapter – 1 शुचिपर्यावरणम्
- Chapter – 2 बुद्धिर्बलवती सदा
- Chapter – 3 व्यायामः सर्वदा पथ्यः
- Chapter – 4 शिशुलालनम्
- Chapter – 5 जननी तुल्यवत्सला
- Chapter – 6 सुभाषितानि
- Chapter – 7 सौहार्दं प्रकृतेः शोभा
- Chapter – 8 विचित्रः साक्षी
- Chapter – 9 सूक्तयः
- Chapter – 10 भूकंपविभीषिका
- Chapter – 11 प्राणेभ्योऽपि प्रियः सुह्रद्
- Chapter – 12 अनयोक्त्यः